Archiwum kategorii: Najnowsze wpisy

Dlaczego płoną kościoły w Chile? Odpowiedzi bezpośrednio od Chilijczyków

Niezrozumiała sytuacja

W Chile kościoły płoną od dawna. Raz na rok, dwa lata, ale regularnie. Ten kraj to w  większości katolicy i protestanci, znikomą część stanowią muzułmanie. Co więcej, Chilijczycy to naród bardzo spokojny i ułożony, zupełnie niewpisujący się stereotyp „latynoskiego temperamentu”. Liczba morderstw, kradzieży jest w tym kraju najniższa w całej Ameryce Południowej. PKB wysokie, przeciętnemu zjadaczowi chleba żyje się całkiem nieźle. Dlaczego więc w Chile płoną kościoły? Co jest przyczyną tego zjawiska? Czy są nimi ostatnio nagłośnione przestępstwa na tle seksualnym katolickich księży? Sięgnęliśmy do prasy, porozmawialiśmy ze znajomymi Chilijczykami i jakiejś odpowiedzi możemy już udzielić. Zachęcam do czytania wszystkich tych, którzy tak jak my dzięki podróżom starają się zrozumieć otaczający nas świat.


Źródło:  Javier SanchoFlickr.com

Skąd te podpalenia?

Pewnie pamiętacie, jak w styczniu papież Franciszek odwiedził Chile, mówiły o tym wydarzeniu również polskie media.  Głośno wtedy było o skandalach seksualnych wśród tamtejszych księży katolickich i ukrywaniu ich przez przełożonych. Jednocześnie z przyjazdem papieża zbiegły się liczne podpalenia katolickich świątyń. Czyżby więc powodem podpaleń były przestępstwa seksualne księży? W polskich mediach trudno znaleźć odpowiedź więc sprawdziliśmy u źródła, w chilijskich serwisach. Tam jednak również nie znaleźliśmy jednoznacznego wyjaśnienia. Dlatego o odpowiedź zapytaliśmy naszych znajomych Chilijczyków. Od razu zaprzeczyli naszej teorii powiązania podpaleń z aktami pedofilii:

„Podpalenia kościołów w naszym kraju są związane z walką o ziemię pomiędzy Mapuchami* (i innymi ludami rdzennymi Chile), a państwem. Zwróć uwagę, że oni nie tylko podpalają kościoły, ale również prywatne budynki, domy tych, którzy odebrali im ziemię sto, dwieście lat temu”.

Mapuche walczą więc o odzyskanie swoich ziem, dostępu do wody i godnego życia, które im wtedy odebrano. Są dużo silniejsi i bardziej zdeterminowani do walki niż ludy rdzenne Ameryki Północnej, bo kolonizacja ich terenów nastąpiła tutaj dużo później, dopiero pod koniec XIX wieku. Do tego czasu Mapuche tworzyli państwo, zajmujące obszar wielkości jednej trzeciej  obecnego terytorium Chile, skutecznie odpierając ataki konkwistadorów. Mapuche są tak naprawdę ostatnią silną grupą ludności rdzennej obu Ameryk, która jest w stanie walczyć o naprawienie dokonanych przez białych krzywd.

Zemsta za wydarzenia sprzed stu lat?

No dobrze, zapytałam, ale dlaczego płoną nie tylko domy osadników, ale również kościoły? Znajoma odpowiedziała:

„Moim zdaniem, chociaż nie mówi się tego otwarcie, przyczyną podpaleń jest głęboko ukryty żal i gniew Mapuchy do Kościoła chrześcijańskiego za współuczestniczenie i wspomaganie państwa chilijskiego w kolonizacji ich kraju w XIX wieku. Wielki gniew i chęć zemsty za siłowe narzucanie chrześcijańskiej wiary i brak sprzeciwu wobec odbierania ziem Mapuchom i nadawania jej europejskim osadnikom”.

Mapuche do dzisiaj dobrze pamiętają, co jest przyczyną ich obecnej, złej sytuacji ekonomicznej oraz utraty kulturowej tożsamości. I obwiniają za nią nie tylko państwo chilijskie, które najechało ich ziemie, ale również kościół, który pomagał w kolonizacji.

Odpowiadając na pytanie artykułu, Dlaczego płoną chilijskie kościoły?, można  więc powiedzieć, że podpalenia nie są bezpośrednio związane ze skandalami wykorzystywania nieletnich przez księży katolickich, natomiast z pewnością wydarzenia te mogły dodatkowo zachwiać pozycją i szacunkiem dla Kościoła w Chile. Akty pedofilii mogły dać Mapuchom moralne przyzwolenie na podpalanie katolickich świątyń.

Ignorowanie problemu prowadzi do przemocy

 

Zjawisko podpaleń nieprzypadkowo nasiliło się przed planowaną wizytą papieża Franciszka w tym kraju. Po tym wyraźnie widać, że Mapuche chcieli dotrzeć do międzynarodowych mediów ze swoim przekazem. Pytanie, które narzuca się w momencie przeczytania takiej wiadomości, brzmi: dlaczego ta grupa etniczna posuwa się do aż tak agresywnych działań? Co spowodowało, że zdecydowali się sięgnąć po tak drastyczne środki? Desperacja, brak reprezentacji ich praw w parlamencie chilijskim i brak szans na zmianę tej sytuacji doprowadziła do frustracji i podejmowaniu działań agresywnych – wynika z rozmów z naszymi znajomymi.

Franciszek podczas swojej wizyty w tym kraju z jednej strony podkreślał, że konflikty nie mogą być rozwiązywane za pomocą przemocy, że takie podejście powoduje natychmiastowe obwinienie atakującego i odbiera mu prawo do prezentowania swoich racji. Z drugiej strony jednak wsparł walkę Mapuchy z państwem chilijskim, przypominając, że traktaty i umowy zawierane między stronami były wielokrotnie łamane przez stronę państwa chilijskiego, co odebrało nadzieję na pozytywne dla nich rozwiązanie kwestii przy pomocy dostępnych, legalnych środków prawa.

Zainteresowała Cię sprawa Mapuchy? Zachęcamy do przeczytania naszego  artykułu o historii ludu Mapuche oraz  artykułu o segregacji klasowej i rasizmie w Chile i w całej Ameryce Południowej.

*Nie będę w tym tekście używać obraźliwego zwrotu „Indianie Mapuche”, stosowanego przez rząd chilijski; nie wiedzieć czemu pomyłka Kolumba zakorzeniła się w międzynarodowej świadomości, co powoduje, że rdzennych mieszkańców obu Ameryk uporczywie nazywa się Indianami. Mapuche, z którymi mieliśmy przyjemność rozmawiać, czują się urażeni tym określeniem.

………………..

Na koniec, dla zainteresowanych,  jeszcze sprawa skandalów seksualnych w Chile. Kwestia ta od kilku ostatnich lat wstrząsa raz po raz chilijskim społeczeństwem. Sprawa nabrała rozpędu jakieś pięć lat temu, kiedy to Thomas Hamilton, szanowany (biały) obywatel, na dodatek lekarz, przerwał zmowę milczenia i opowiedział mediom o swoich doświadczeniach z seminarium. Przed tym wywiadem, kwestia przypadków pedofilii w Kościele była lekceważona, mało kto mówił o tych wydarzeniach otwarcie. Ale po relacji Hamiltona wszystko się zmieniło: do mediów zaczęły zgłaszać się setki pokrzywdzonych. Długi czas papież nie chciał wierzyć tym zarzutom, jednak po styczniowej wizycie w Chile zlecił zbadanie sprawy wysłannikom z Watykanu, którzy potwierdzili najgorsze przypuszczenia. Skutkiem była odważna, ale bardzo potrzeba decyzja: rezygnacja ze stanowisk wszystkich biskupów tego kraju. Nieprzypadkowo nastąpiła ona podczas ich wizyty w Watykanie, na którą zostali wezwani przez papieża.

……………………………..

 

Pomysły na jednodniowe wypady z Krakowa: Beskid Mały

Beskid Mały to miejsce wymarzone na krótkie, weekendowe wypady z dziećmi. Mocno zalesiony, poprzeplatany jest jednak licznymi widokowymi polanami i łąkami. Znajdziemy tu sporo krótkich, niewymagających tras. No i właśnie w tym tekście chcielibyśmy Wam polecić kilka z nich. Zapraszamy do wspólnych wędrówek, szczególnie teraz, gdy wszędzie już zielono, a upały jeszcze nie dokuczają!

Czytaj dalej Pomysły na jednodniowe wypady z Krakowa: Beskid Mały

Zupełnie nieparszywa trzynastka, czyli nasze TOP miejsca do odwiedzenia w Chile

Za nami slajdowisko, na którym mieliśmy okazję pokazać m.in. listę naszych osobistych top miejsc do odwiedzenia w Chile. Spisałam je dla Was i uzupełniłam zdjęciami.  Jeżeli planujecie wyjazd do Chile, to zobaczcie sobie również listę rzeczy, których chcieliśmy doświadczyć wybierając się do Chile – możecie porównać co nam się udało, a co nie 😉

  1. Valparaiso

Miasto wpisane na listę UNESCO ze względu na system kilkunastu czynnych zabytkowych kolejek szynowo-linowych. Oprócz tego w Valparaiso warto po prostu pobłądzić stromymi uliczkami pnącymi się po czterdziestu wzgórzach otaczających centrum miasta, gdzie podziwiać możemy tysiące murali i niesamowite widoki na zatokę. W porcie na północy miasta, Caleta Portales warto zajrzeć na tyły targu rybnego, gdzie wśród kutrów rybackich ukryte przesiadują…. lwy morskie i pelikany.

2. Pustynia Atacama

 Flamingi, ogromne geoglify, pustynia solna, kraina wulkanów i obserwatoriów astronomicznych. Na pustyni Atacama znajduje się najbardziej suche miejsce na ziemi, gdzie NIGDY nie zanotowano opadów deszczu.

3. Oazy

Też na pustyni Atacama, ale jednak to zupełnie inna bajka; to naprawdę niesamowite doświadczenie jechać przez kilka godzin przez pustynny, wymarły krajobraz i nagle trafić na małe, zielone enklawy tętniące życiem tylko, wyłącznie dzięki ledwie widocznej wąskiej strużce wody.

4. Puritama

Niezwykła, bo gorąca rzeka umiejscowiona na granicy Pustyni Atacama i andyjskich wyżyn AltiPlano. Rzeka podziemna, podgrzewana przez magmę z licznych w okolicy wulkanów w pewnym momencie wydostaje się na powierzchnię umożliwiając kąpiel w gorącej wodzie, pośród rzecznych traw. Zero betonu! To nie termy w Polsce czy na Słowacji!

5. El Tatio

Jedno z kilku miejsc na świecie, w którym są gejzery, dodatkowo znajdujące się na 4 000 m n.p.m. Obok zaskakująco położone, bogate w endemiczne gatunki ptactwa wodnego, tereny bagienne AltiPlano.

6. Kopalnia Chuqicamata

Największa kopalnia odkrywkowa miedzi na świecie, jedna z największych kopalni na naszym globie. Liczby same to Wam powiedzą: 600 000 ton wydobycia rocznie, godzinę zajmuje wyjazd ciężarówki z dołu na szczyt kopalni. Obok kopalni opuszczone w latach dziewięćdziesiątych, wymarłe miasto.

7. Humberstone

Miasto widmo zbudowane dla kilkudziesięciu tysięcy ludzi zatrudnionych przy wydobyciu saletry – hitu eksportowego Chile początku XX wieku. Zobaczycie tu teatr, kino, elektrownię i kilkanaście lokomotyw pozostałych już na zawsze w hali remontowej. Poniżej mój mały występ natchniony  industrialnym wnętrzem, piosenka „Tysiące rąk” 😉

8. Transandina

Polecamy gorąco przejazd drogą do Parque Juncal i przejście tunelami kolejowymi na wysokości 3 000 m.n.p.m. To pozostałości TransAndiny, czyli kolei wysokogórskiej łączącej do lat 80. XX wieku Chile i Argentynę. Przy okazji to doby pomysł na trek w niedalekim sąsiedztwie Aconcaguy, najwyższego szczytu poza Azją.

9. Chiloe

Zobaczcie skąd dotarły do Europy pierwsze ziemniaki! Niesamowite wrażenie robią również domy na palach – poziom wody pomiędzy przypływem a odpływem waha się tutaj nawet o kilka metrów. Chiloe to również raj dla ornitologów – czarnogłowe łabędzie, pingwiny Magellana, sępy, drapieżne trębacze i niezwykłe bogactwo ptactwa morskiego.

10. Lawowisko

Zobaczcie lawowisko jednego z dziewięćdziesięciu aktywnych wulkanów chilijskich. My osobiście możemy polecić lawowisko wulkanu Antuco (Kraina Jezior) plus zobaczyć któryś z dymiących wulkanów.  Łatwo o to przy wulkanie Villarica – nie dość, że to jeden z najaktywniejszych wulkanów w Chile, to jeszcze pokryty większość roku śniegiem i malowniczo usytuowany nad jeziorem, a w pobliżu gorące źródła i alpejski krajobraz. Tutaj dymiąca Villarica:

11. Torres del Paine

Ten park narodowy położony na południu Chile to kwintesencja dzikiej, nieujarzmionej przyrody Patagonii: wiatry powyżej 80 km/h to codzienność, a deszcz pada praktycznie codziennie. Nie warto jednak zrażać się pogodą, bo czekają tam na Was stada guanako, kondory i takie cuda jak czyściutki jęzor lodowcowy lodowca Grey i odrywające się od niego, pływającego po Lago Grey ultraniebieskie mini góry lodowe. No i oczywiście w Torres del Paine zobaczycie sławne Cuernos del Paine – niezwykłe formacje skalne wyrzeźbione przez erozję lodowcową.

12. Cieśnina Magellana

To miejsce do którego po prostu trzeba dotrzeć, żeby poczuć, że jest się na samym południowym czubku Ameryki Południowej. To tutaj pierwszy Europejczyk, Ferdynand Magellan udowodnił, że płynąc cały czas na zachód można dopłynąć do Azji, że Amerykę Południową można opłynąć od południa. Będąc tam, przypomnijmy sobie, że przesmyku pozwalającego przepłynąć z Oceanu Atlantyckiego na Pacyfik szukał płynąc wzdłuż wybrzeża obecnej Brazylii i Argentyny ponad rok (!).

13. Kolonia pingwinów królewskich na Ziemi Ognistej

Jedyna w Ameryce Południowej okazja dla przeciętnego zjadacza chleba do zobaczenia tych pięknych ptaków; aby zobaczyć je gdzie indziej, trzeba dopłynąć do Antarktydy lub pobliskich jej wysp – zapłacić kilkanaście tysięcy dolarów.

Mamy nadzieję, że miło się Wam czytało 🙂

 

 

 

 

 

 

 

Serdecznie zapraszamy na slajdowisko z Chile

Serdecznie zapraszamy na nasze slajdowisko z Chile, które odbędzie się 18 stycznia o godz. 18.30, na naszej macierzystej uczelni, Uniwersytecie Ekonomicznym w Krakowie,                                                     w pawilonie S, sala nr 2.

W programie:
– nasz film drogi: od pustynia Atacama po Ziemię Ognistą
– top 10 atrakcji Chile
– Andy: jedno pasmo, tysiące krajobrazów, czyli Andy nie kończą się na Aconcagua!
– Indianie Mapuche, Selk’nam i Kawasquar – najciekawsze zwyczaje

Zapraszamy!

P.S. PTTK nr 7 przy UEK w Krakowie​: ale się cieszymy, to będzie prawdziwy powrót do czasów studiów, kiedy to właśnie w tej sali prezentowaliśmy zdjęcia z naszych studenckich wypraw na koniec świata 🙂

Chile i Andy
Slajdowisko z Chile już 18 stycznia w Krakowie. Lamy zapraszają 🙂

10 rzeczy dla których NIE warto jechać do Chile ;)

Wróciliśmy już do Polski. Pierwsza myśl: zimno, ciemno i ten tego… co my tu robimy? :O Ale zaraz za nią przyszła pozytywna refleksja, że w sumie w Chile parę rzeczy też jest trochę…nie do końca tak jak byśmy sobie to wymarzyli. Poczytajcie sobie przy niedzielnej kawce na poprawę humoru, zapraszamy, wzrost postawy patriotycznej gwarantowany 😉

10 rzeczy dla których nie warto jechać do Chile

1. Dobra kawa

Niby cała Ameryka Południowa to kolebka kawy, więc powinniśmy tu znaleźć szeroki wybór świetnych gatunkowo ziarenek tego czarnego złota. Niestety, miłośnicy kawy przejdą tu ciężkie chwile…Na pocieszenie każdy Chilijczyk podetknie pod nos Coca Colę, czyli narodowy napój Chile:P

2. ‎Niskie ceny

Przyzwyczajeni do wypraw na wschód od naszego kraju, naiwnie myśleliśmy, że w Ameryce Południowej, kontynencie krajów rozwijających się, tak jak w Azji będzie można zjeść smacznie i tanio. No cóż, powiemy szczerze: jadąc do Chile, nastawcie się na ceny posiłków w restauracjach dwukrotnie wyższe niż w Polsce. Ceny w supermarketach bardzo podobnie, z wyjątkiem bułek i Coca Coli.

3. ‎Zdrowa żywność

Quinoa, stewia – te modne, zdrowe produkty, pochodzące z Ameryki Południowej znajdziesz w rozsądnych cenach w każdym sklepie. Jednak na tym niestety kończy się spotkanie ze zdrową żywnością w Chile. Oni nawet do soku jabłkowego potrafią dorzucić gumę guar…:(

4. Wyszukane dania kuchni lokalnej

Kiedy myślę narodowe danie Chile to mówię… Hot-dog i Coca Cola! Dla odmiany mogę jeszcze zaproponować chorillanę, czyli frytki z parówką, mięsem i jajkiem sadzonym, a wszystko polane obowiązkowym majonezem. My nie mamy wyszukanych gustów kulinarnych, więc frytki z Colą były ok, ale niektórych może to zmęczyć 😉 Nawet na głównym placu Santiago, w wykładanej marmurami restauracji dostaniecie hamburgera z Colą (:D), tylko że trzy razy droższego niż na mniej reprezentacyjnej ulicy. Kiedy zapytaliśmy naszych chilijskich znajomych, gdzie można dobrze zjeść, odpowiedzieli, że wyłącznie w restauracjach serwujących kuchnię peruwiańską 😉

5. Jedzenie bez masy kajmakowej

Nie lubisz, no naprawdę? No to masz problem! Trudno to sobie wyobrazić, ale 90% ciastek i ciast, które znajdziesz w cukierni są przekładane masą krówkową 😀 Powiem szczerze, mimo że za nią przepadamy, to po trzech miesiącach mamy trochę dość 😉

6. ‎Wybitna architektura

Niestety położenie w „Pierścieniu Ognia” powoduje, że niewiele budynków, które jeszcze stoją w Chile po licznych trzęsieniach ziemi, ma więcej niż sto lat.

7. ‎Objadanie się w gościach

Chilijczycy są bardzo mili i gościnni, ale podejmowanie gości rozumieją zupełnie inaczej niż Polacy. Nie raz zdarzyło nam się siedzieć kilka godzin u znajomych bez propozycji podania nawet szklanki wody! W Polsce to po prostu niewyobrażalne, a w Chile norma 🙂 Jak zaprosili na pogaduchy, to na pogaduchy, a nie na królewski poczęstunek. Mieszkając kilka lat wcześniej w Danii doświadczyliśmy zupełnie podobnego podejścia. Okazuje się, że „polska gościnność” to naprawdę coś, z czego możemy być dumni!

8. ‎Kiwanie z uznaniem głową na hasło: „Jestem z Polski!”

Robiłam w Chile małą sondę uliczną z pytaniem „Z czym kojarzy Ci się Polska”. I wiecie jaka była odpowiedź?  Z NICZYM :p Haha, nawet niewiele osób wie, że istnieje taki kraj. W wielu miastach znajdziecie ulice im. Jana Pawła II, ale  nie liczcie na to, że ktoś będzie wiedział, że Juan Pablo Secondo był Polakiem. Swoją drogą, Polska to dla przeciętnego mieszkańca Ameryki Południowej maleńki kraik, oddalony o kilkanaście tysięcy kilometrów, więc trudno się dziwić.

9. ‎Oczekujesz więcej niż 15 st. w mieszkaniu w nocy

Chilijczycy dosłownie ZAFASCYNOWALI nas podejściem do zimna. W wypasionym apartamencie, z basenem i siłką, mieliśmy pojedyncze okna „z dykty” przez które w te i we wte hulał wesoło wiatr, a za ogrzewanie służyły wyłącznie małe piecyki elektryczne (do wyboru jeszcze są popularniejsze, bo dużo tańsze, smrodliwe piecyki naftowe, a w domkach jednorodzinnych kozy). Rozwiązaniem Chilijczyków jest przykrywanie się niezliczoną warstwą kocy – dokładanie kolejnych wraz ze zbliżaniem się zimy.

10. ‎Porozumienie się w innym języku niż hiszpański

Hiszpański to jeden z najszybszych języków świata, a chilijski to chyba jakaś jego wersja turbo. Władając jak my podstawowym kastylijskim ma się problem, bo po prośbie: „wolniej bardzo proszę” niestety nie następuje zwolnienie… Chilijczykom po prostu w głowie się nie mieści, że ktoś może nie mówić po hiszpańsku 😉 Ale nie martwcie się, jest na to sposób – trzeba mieć zawsze przy sobie kartkę i długopis i poprosić o zapisanie odpowiedzi na zadane przez nas pytanie 🙂

Na koniec pozwólcie, że podzielę się z Wami „Odą do Frytek”, z jednego z barów w środkowym Chile, będącej dla mnie kwintesencją chilijskiego podejścia do fast-foodów 😉

Oda do frytek

Fotorelacja: Ziemia Ognista NAPAKOWANA zwierzętami!

Tak, byliśmy w Torres del Paine!

Torres del Paine to jeden z najpiękniejszych i najbardziej znanych zakątków Chile. Ukryty hen w południowej części kraju, ponad 2 000 km od stolicy, ale i tak przyciąga tłumy turystów. No cóż, do oddalonego o dwie godziny jazdy samochodem  Puerto Natales można dolecieć samolotem – mityczna Patagonia położona na końcu świata nie jest już tak niedostępna jak kiedyś.  Na szczęście do zagęszczenia wyjścia na Giewont jeszcze daleko 😉  No a poza tym Patagonia to raj dla fotografów-ornitologów: ptaków jest tyle, że naprawdę nie trzeba się mocno starać, żeby uchwycić kilka nowych gatunków każdego dnia. Takie rzeczy tylko tutaj.

Zapraszamy do wspólnej podróży po Torres del Paine.

Mała Szwajcaria i Indianie Mapuche

Po dwóch tygodniach spędzonych na pustynnej północy, przelecieliśmy dwa tysiące kilometrów i wylądowaliśmy hen na południu Chile, w regionie Araucanii nazywanym również Małą Szwajcarią. I rzeczywiście, można tu zobaczyć obrazki jakby prosto z Alp:

Oprócz tego, w regionie Araucanii zobaczycie jeszcze inne cuda, takie jak:

ośnieżone i wciąż aktywne wulkany:

w pobliżu których można robić świetne trekkingi:

„wywierzyska” lawowe:

przepiękne jeziora:

ogrooomne wodospady:

i całe lasy przedziwnych drzew – Araukarii:

Fajnie jest tez poobserwować jak rośliny zasiedlają tereny, którędy zaledwie kilka-kilkanaście lat temu płynęła rzeka lawy:

Ale nazwa Mała Szwajcaria, nie tylko bierze się z krajobrazów. To właśnie na ten obszar nowo powstałe państwo chilijskie ściągało  masowo pod koniec XIX Szwajcarów, Austriaków i Niemców, oferując im darmową ziemię.

Dlaczego? Skąd taki szalony pomysł? Jeżeli chcecie wiedzieć, to posłuchajcie (było trochę ładnych zdjęć ale chcemy, żebyście dowiedzieli się o tym miejscu czegoś więcej niż tylko, że jest ładne…).

Rozlewająca się szeroko jak Amazonka rzeka Bio Bio od stuleci dzieliła terytorium obecnego Chile na dwa, zupełnie odmienne światy: świat „сywilizowany”, czyli białych najeźdźców z Europy wyzyskujących miejscową ludność i wolny kraj „dzikich”, czyli Indian Mapuche: świetnych wojowników o wysoko rozwiniętym poziomie kultury, którzy w obliczu niebezpieczeństwa ze strony Eyuropejczyków potrafili się zjednoczyć i ponad plemiennymi podziałami stawiać skuteczny opór. Przez 300 lat. No serio, ni mniej ni więcej tylko 300 lat!Oczywiście nie był to czas ciągłej walki, już w połowie XVII wieku, dzięki pokazowi swojej siły, udało się Mapuchom ustalić w miarę trwały i o dziwo, jak na Europejczyków, RESPEKTOWANY, pokój z Hiszpanami (w Am. Północnej też układy z Indianami często były zawierane, po czym biali niespełniali zapisanych w nich warunków, stopniowo zabierając ziemię Indianom i końcowo doprowadzając ich do sytuacji w której nie mieli już jak bronić się przed zamknięciem w przygotowanych dla nich rezerwatach….).
Traktat pokojowy zapewniał względny spokój ich ziemiom. Z Hiszpanami Mapuche prowadzili za to ożywioną wymianę handlową, to od nich przejęli umiejętność rzeźbienia w kruszcach szlachetnych, co zaowocowalo takimi cudeńkami:

Tak naprawdę, negatywne skutki obecności białych Mapuche odczuli w 1883 roku, kiedy to świeżo utworzony rząd chilijski postanowił zająć ich ziemie. Z tą ogromną, dobrze wyszkoloną armią Mapuche nie mieli już szans na wygraną. Rząd chilijski zawarł z nimi traktat pokojowy, na którego podstawie powinni zatrzymać na własność całość ziemi zdatnej do uprawy (czyli ok. 50% całości obszaru< reszta, czyli tereny górskie i zalesione miało przejąć państwo chilijskie). Niestety biali, jak to zwykle bywało w Nowym Świecie, oszukali miejscową ludność i Mapuche zatrzymali jedynie 30% swoich pierwotnych ziem.

I tu dochodzimy do rozwiązania zagadki: CO ROBIĄ SZWAJCARZY W CHILE: na pozostały obszar sprowadzono osadników z Europy. Akcja była zakrojona na szeroką skalę, dobrze zorganizowana i miała jeden cel> rozbić państwo Mapuchy od środka, tworząc region multinarodowy, tak, aby w przyszłości Mapuche nie mogli walczyć o swój kraj, bo będzie on już krajem Szwajcarów, Austriaków, Niemców i Holendrów. W Europie funkcjonowała nawet specjalna Kompania Kolonizacyjna, rekrutującą chętnych do wyjazdu i osiedlenia się w dzisiejszej Araucanii. Plan się powiódł i ziemię Mapuchy zasiedliły dziesiątki tysięcy germańskich osadników… Jak widać ich obecność dzisiaj? Popatrzcie na TE pamiątki spod skąd inąd cudnego wodospadu Sal del Laja:

Yyy, no to zdecydowanie nie jest tradycyjny wyrób indiański

To zdecydowanie nie wygląda na indiański tradycyjny wyrób, a podobny kicz z łatwością znajdziemy w Bawarii … 😉

Mimo wszystko, w Chile nadal mieszka szećset tysięcy Mapuchy, co stanowi ponad 80% ludności prekolumbijskiej tego kraju. Od lat 60. XX wieku walczą o zwrot ziem, prowadzą liczne protesty i kampanie antyrządowe. Wielu z nich dla walki o sprawiedliwość i respektowanie prawa poświęciło swoją wolność, odsiadując obecnie wyroki w chilijskich więzieniach… Smutne to wszystko, ale jest też jakaś nadzieja na przyszłość> rząd chilijski właśnie pracuje nad wprowadzeniem języka Mapuchy, Mapundungdun, do szkół publicznych w całym kraju.

Pustynne impresje i niebiańskie oazy

Od poprzedniego wpisu minął już ponad tydzień, z internetem było kiepsko i stąd brak wieści od nas przez tak długi czas. Mamy Wam tyle do opowiedzenia!

Od kiedy przestaliśmy mieszkać w Valparaiso i wyruszylismy w kilkunastodniową wędrówkę po Atacamie, codziennie oglądamy coś niezwykłego, a to pierwsza fatamorgana:

a to pierwsza trąba piaskowa:

a to pierwszy efekt halo z pyłem z pustyni:

 

a to pierwsza oaza:

a to pierwsza pustynia solna:

Największe wrażenie zrobiła na mnie pustynia i codzienna walka miejscowej ludności z jej potęgą, wyszarpywanie z piasku kilku poletek pod uprawę kukurydzy czy qinoi. Niby wie się, że w Egipcie właśnie w takich warunkach powstało jedno z najpotężniejszych imperiów starożytności, ale to zupełnie co innego zobaczyć na własne oczy te prymitywne systemy irygacyjne, dzięki którym życie na pustyni stało się możliwe:

Ba, co więcej, nie jest to jakaś tam sobie marna egzystencja, ale rozwija się w takich warunkach zaawansowana kultura Indian Atacamenos, łącznie z mumifikacją (czasowo wyprzedzającą Egipcjan) i prowadzeniem regularnego handlu z ludami wybrzeża Oceanu Spokojnego, wymagająca pokonywania setek kilometrów przez rozgrzaną, śmiertelnie niebezpieczną pustynię.

Większość naszego pobytu nocowaliśmy na campingu Tribu w San Pedro de Atacama, prowadzonym przez świetną Indiankę i poetkę. Dwa ostatnie dni spaliśmy na świetnym campingu Icnitas w Pice, w miejscowości położonej ok. 300 km dalej na północ, rajskiej oazie z gorącymi źródłami:

Okazuje się, że nawet w upale kąpiel w ciepłej wodzie jest przyjemna:) To w Pice również rosną najsmaczniejsze cytrusy w całym Chile. Jak powiedział nam jeden z mieszkańców, aby otrzymać idealne cytryny, pomarańcze czy mango, potrzeba trzech warunków, które spełnione są właśnie w Pice:

  • Wysoki poziom promieniowania UV (stety/niestety to właśnie w okolicach Pici osiąga najwyższe średnio oczne wartości z całeg obszaru Chile)
  • Czysta, smaczna woda (wody pobierane przez miejscowe cytrusy płyną głęboko pod ziemią, a wypływają wprost z nieskażonego terenu chilijskich Andów
  • Odpowiednia gleba (okazuje się, że cytrusy najlepiej rosną na piasku).

Dlatego obowiązkowym punktem wycieczki do Piki jest degustacja świeżo wyciskanych soków> mniaaam!

No dobra, soki sokami, ale teraz będzie bomba: w pobliżu Pici znajdują się najprawdziwsze GEOGLIFY, takie jak te z płaskowyżu Nazca! Poznajcie El Gigante, inkaskiego szamana, strzegącego głównego traktu imperium Inków, na drodze do ich południowych, świeżo podbitych rubieży:

A tutaj kilka sympatycznych lam i postaci ludzkich. Kto wie, może to wyobrażenie lamowych karawan, które przecież przez tysiące lat slużyły tutejszym Indianom Atacamenos i Pica/Tarrapaca do liczących setki kilometrów wędrówek przez pustynię:

 

Mamy nadzieję, że podobała się Wam podróż przez pustynię, uściski!

a

Tydzień na pustyni

W sobotę opuściliśmy nasze piękne Valparaiso i wyruszyliśmy w drogę na północ.

Czy widzicie na zdjęciu powyżej wyraźną, przebiegającą południkowo różnicę kolorystyczną na mapie? To dzieło Andów, które jak wysoki na sześć kilometrów mur skutecznie dzielą kontynent na dwa, skrajnie różne światy: po ich wschodniej stronie wilgotna, zielona dżungla, a po zachodniej suchy pustynny płaskowyż, z najbardziej suchym miejscem na ziemi – pustynią Atacama.

Tu właśnie leży Calama, górnicze miasto w którym wylądowaliśmy po niecałych dwóch godzinach lotu z Santiago, pokonując trasę 1500 kilometrów.

Calama z pewnością nie jest perłą turystyki, ale jedyne półtorej godziny drogi dzieli ją od San Pedro de Atacama, bazy wypadowej do zwiedzania pustyni Atacama. Poza tym, trzydzieści kilometrów od Calamy znajdziemy coś, co od dziecka chcieliśmy zobaczyć, wgapieni w Discovery Channel.

WIELKIE, KOPALNIANE CIĘŻARÓWY

O KOŁACH O ŚREDNICY 4 METRÓW

W NAJWIĘKSZEJ ODKRYWKOWEJ KOPALNI MIEDZI NA ŚWIECIE

PONAD 500 000 TON MIEDZI ROCZNIE

Nie wiem czy też tak mieliście, albo może dalej macie, ale ja i Paweł (a ostatnio również nasz poTomek) po prostu uwielbiamy oglądać WIELKIE fabryki, WIELKIE maszyny i WIELKIE pojazdy. Najfajniej jak są dodatkowo pokryte sporą warstwą rdzy albo kurzu. Wtedy to po prostu nic tylko siedzimy i klaszczemy uszami. Jak tylko dotrzemy do Chuquicamaty, bo tak nazywa się ta położona na 2 850 m.n.p.m. kopalnia, wrzucimy zdjęcia na Fb albo na bloga. Na szczęście można ją zwiedzać i z bliska podziwiać ciężarówy-giganty.

Po nocy spędzonej w Calamie przejechaliśmy autobusem do San Pedro de Atacama, a po drodze zobaczyliśmy w końcu pierwsze dzikie lamy i SOLNISKA!!! A tu reakcja Tomka na solniska, o których naczytał się i naoglądał przez ostatnie pół roku u Neli (Nela, Mała Podróżniczka, jakby ktoś nie znał;));

W San Pedro mieliśmy zaklepany na kilka dni domek campingowy. Jakieś dwa tygodnie temu okazało się, że coś źle wyliczyliśmy na ile wynająć mieszkanie w Valparaiso i na gwałt musieliśmy szukać czegoś na ostatni przed podróżą tydzień pracy 😐 Ponieważ i tak planowaliśmy zacząć naszą miesięczną wędrówkę po Chile od północy, zdecydowaliśmy że popracujemy właśnie tam. A co, że na pustyni nie da się pracować? 😉

Mieszkamy sobie w małym drewnianym domku, za oknem Pani właścicielka pali nam śmieci 😐

Ale  za to za domkiem mamy taki niezwykły ogród:

Z tego co opowiada nam właścicielka naszego domku, to rosną tutaj:

  • Miel de Atacama – żółte, bardzo słodkie owoce, mieli się i robi się z tego lekarstwo na kaszel, zapalenie oskrzeli; robi się też z tego chice – tradycyjny napój alkoholowy.
  • Pimienta Atacamica – drzewo pieprzowe, ale ich owoce są niejadalne, pieprz zbiera się tylko z odmiany niskopiennej.
  • Membrillo lucuma – pani poczęstowała nas ręcznie robionym dżemem z owoców tego drzewa.

Sami zaobserwowaliśmy również  popularne w całym Chile boże drzewka i cały mini-ogród kaktusików.

A propos kaktusów, to nie wiem czy wiecie, w każdym razie my byliśmy bardzo zdziwieni, że wyschnięte nie kruszą się, ale stają się twarde jak najprawdziwsze drewno i wyglądają jak drewno:

W naszym miasteczku nawet całe sklepienie kościoła jest zrobione właśnie z kaktusa!

Właścicielka, która wynajmuje nam domek, mieszka z nami ścianę-w-ścianę, dzięki czemu mamy okazję podpytać o to, jak się żyje na pustyni!

Zanim tu przyjechaliśmy, myśleliśmy, że na pustyni cały rok jest tak samo: w dzień upał, a w nocy mróz. Okazuje się, że jedna mają tutaj również pory roku, tylko trochę inne niż u nas: od kwietnia do sierpnia jest zima, tj. temperatura w dzień to ok. 20 stopni, a w nocy spada poniżej zera, są burze, które zrywają sieć elektryczną,  a czasem nawet spadnie śnieg. W pozostałej części roku praktycznie na okrągło świeci okrutnie palące słońce, temperatura w dzień to trzydzieści-czterdzieści stopni, a w nocy pięć-dziesięć.

Samo San Pedro de Atacama to otoczona WULKANAMI oaza pośrodku pustyni (ahhh :)), które swoje istnienie zawdzięcza dwóm małym potoczkom. Bez nich San Pedro nigdy by nie powstało. Nad miasteczkiem góruje najpiękniejszy, najbardziej stożkowy jaki można sobie wymarzyć, no po prostu wulkan-ideał, czyli wulkan Licancabur:

A tutaj zdjęcie z nocnego spaceru celem uchwycenia księżyca wschodzącego nad tym cudem natury:

Po przyjeździe musieliśmy się zaaklimatyzować, bo San Pedro położone jest na 2 400 metrów. My z Pawłem i moja mama bywaliśmy już wcześniej na takich wysokościach (Kirgistan, Armenia, Alpy), ale nigdy tak długo. Dla Tomka to był pierwszy raz. O dziwo on zaaklimatyzował się świetnie, przeszkadza mu jedynie upał. Tylko ja i mama cierpiałyśmy na ból głowy, ale po dwóch dniach już jest w porządku 🙂

To ważne, bo większość miejsc, które chcemy tutaj odwiedzić, położone są średnio na trzech tysiącach (jeziora solne z flamingami, pustynia solna, Dolina Księżycowa, gorące źródła, trek pod wulkanami). Jedynie na gejzery Tomek na pewno nie pojedzie, bo umiejscowione są na wysokości przekraczającej cztery tysiące metrów, która to wysokość, wg lekarzy i przewodników, może Tomkowi zaszkodzić.

Od piątku (10 listopada) wyruszamy na zwiedzanie Atacamy. Będą flamingi, dużo wulkanów, pustynia solna, kopalnia odkrywkowa miedzi i pogórnicze miasta-widma. Mamy nadzieję, że będziecie nam towarzyszyć, dalej czytając Gdzie lamy mówią dobranoc. Zapraszamy do wyprawy przez najbardziej suche miejsce świata!

Hania, Paweł, Małgorzata i Tomek


Przy okazji, dla osób chcących odwiedzić Chile, polecamy przemieszczanie się samolotem –odległości pomiędzy największymi atrakcjami mierzone w tysiącach kilometrów, a przy wcześniejszej rezerwacji ceny jak w RyanAir. Nie przeczę, przejazd z południa na północ Chile samochodem, trasą licząca pięć tysięcy km to musi być niesamowita przygoda! Fajnie obserwować, jak powoli zmienia się krajobraz – od subarktycznego Ziemi Ognistej, przez umiarkowany zimny krainy jezior, po śródziemnomorski winnic wokół Santiago i Valparaiso, aż po pustynny El Norte Chico. Jednak gdy podróżuje się z małym dzieckiem po tak wielkim kraju trzeba sobie jakoś pomagać. Nasza trasa będzie wyglądać tak: Santiago-Calama, Calama-Concepcion, Concepcion-Puerto Montt, Puerto Montt-Punta Arenas, Punta Arenas-Santiago.